Այս ամսվա ընթացքում սովորեցինք ընկեր Մարինեի և ընկեր Տիգրանի հետ միասին բազմաթիվ երգեր և պարեր ՝քերծի,աղքատի քոչարի և բազմաթիվ այլ ազգագրական երգեր և պարեր։
Day: 27 января, 2022
Տպավորություններ Մշո բարբառից
Այս ամիս պատվելի Թամարի հետ միասին սկսեցինք ուսումնասիրել Մշո բարբառը ազգագրական փառատոնի շրջանակներում։ Արտաքինից դժվար թվացող, բայց իրականում շատ պարզ և հետաքրքիր մի բարբառ, որով հեքիաթներն տարբեր գրվածքներն առանձնահատուկ համ ու հոտ են ստանում։Այս ամսվա ընթացքում կատարեցինք բազմաթիվ փոխադրումներ Մշո բարբառից գրական հայերեն։Կազմեցինք բառարան։ ընթերցեցինք և տեսանյութ պատրաստեցինք պատմվածքում։Մշո բարբառով են խոսել Հայաստանի Վանա լճի հյուսիսային (մինչև Ալաշկերտ), արևմտյան (մինչև Բուլանըխ) և հարավային (մինչև Բաղեշ ներառյալ) մասերում։ Այժմ խոսվում է Հայաստանի Արագածոտնի (Թալինի, Ապարանի շրջաններ), Գեղարքունիքի (Գավառի, Վարդենիսի շրջաններ), Շիրակի (Արթիկի շրջան), Արմավիրի (Էջմիածնի շրջան) մարզերում, ինչպես նաև Վրաստանի մի շարք շրջաններում։Բացահայտեցի, որ Մշո բարբառը պատկանում է բարբառային«կը» ճյուղին։Մշո բարբառի առաջին հետազոտողը եղել է Ք. Պատկանյանը 1875 թվականին։Ք. Պատկանյանի հետազոտություններում կարեւորվում է, որ Մշո բարբառում պարսկական և արաբական փոխառությունների ճնշող մասը միջնորդավորված փոխառություններ են թուրքերենից ու քրդերենից։Մշո բարբառի ուսումնասիրման դասերը անցան ծիծաղով լի դա էլ հենց Մշո բարբառի առանձնահատկությունն է։
Բառարան
- Դադ-արդարություն
- Դադե-տատ, տատիկ, մեծ մայրիկ
- Զան-ենթադրություն, կարծիք
- Էլման-նորից, կրկին, դարձյալ, վերստին
- Թաժա- նոր, թարմ
- Թունդիր- թոնիր
- Լա՜ո- որդի,
- Խախանդ- հանդարտ
- Խզմաթ-ծառայություն
- Կածկածժ կասկած
- Կողել-թխել
- Կուլոն-հողի կամ խոտի կույտ
- Հլավ- հագուստ, շոր
- Համ- թե
- Ճիժ- երեխա, մանկիկ
- Մառթալ- վահան
- Մհոր- կնիք
- Յոդա- այստեղ
- Նամզ-զարկերակ
- Նանե-մայր, նանի
- Շահող- պահող, պահպանող
- Ոն- ով
- Ուր- իր, յուր
- Չանա- ծնոտ, ընչացք
- Չարա- ճար, միջոց, հնար
- Պալտվել- պահվել, թաքնվել
- Ջուլ- անկողին
- Ռազի- գոհ
- Սաղ-սելիմ- ողջ-առողջ
- Սունչ- շունչ
- Վախտ-ժաամանակ
- Վկեք-վկաներ
- Վի-վեր
- Տադո-տատիկ
- Տախտ- տան հողե հատակ
- Տիլ-ցեխ,տիղմ
- Ցլալ-սահել
- Փաթ-շրջան, պտույտ