PREFACE

The research project on which this book is based began to take shape in 1991, when the European Association for Tourism and Leisure Education (ATLAS) was given financial support by DGXXIII of the European Commission for a transnational study of European cultural tourism. 

ՆԱԽԱԲԱՆ

Հետազոտական ​​նախագիծը, որի վրա հիմնված է այս գիրքը, սկսեց ձևավորվել 1991թ.-ին, երբ Զբոսաշրջության և ժամանցի կրթության եվրոպական ասոցիացիան (ATLAS) ֆինանսական աջակցություն ստացավ Եվրոպական հանձնաժողովի DGXXIII-ի կողմից՝ եվրոպական մշակութային զբոսաշրջության անդրազգային ուսումնասիրության համար:

The basic reason for establishing the ATLAS Cultural Tourism Project was that very little comparative data then existed on European cultural tourism. Previous studies had tended to cover individual cultural tourism markets, or were generalized conceptual studies. The lack of data was problematic, as the European Commission had designated cultural tourism as a key area of tourism development in Europe in 1990. Without basic data on cultural tourism at European level, it is difficult to implement or to evaluate the implementation of cultural tourism policies. The ATLAS Cultural Tourism Project was therefore designed to provide comparative transnational data on cultural tourism, which would serve as a basis for the analysis of cultural tourism developments and trends across Europe. Although this was originally envisaged as a fairly limited project, the problems associated with organizing a transnational project and collecting and analysing comparable data ensured that the project extended far beyond its original scope.

ATLAS մշակութային զբոսաշրջության նախագծի ստեղծման հիմնական պատճառն այն էր, որ այն ժամանակ եվրոպական մշակութային զբոսաշրջության վերաբերյալ շատ քիչ համեմատական ​​տվյալներ կային: Նախկին ուսումնասիրությունները հակված էին ընդգրկելու մշակութային զբոսաշրջության առանձին շուկաներ կամ ընդհանրացված հայեցակարգային ուսումնասիրություններ էին: Տվյալների բացակայությունը խնդրահարույց էր, քանի որ Եվրոպական հանձնաժողովը մշակութային զբոսաշրջությունը որպես Եվրոպայում զբոսաշրջության զարգացման առանցքային ոլորտ է սահմանել 1990 թվականին: Առանց եվրոպական մակարդակով մշակութային զբոսաշրջության վերաբերյալ հիմնական տվյալների, դժվար է իրականացնել կամ գնահատել մշակութային զբոսաշրջության քաղաքականության իրականացումը: Հետևաբար, ATLAS մշակութային զբոսաշրջության նախագիծը նախատեսված էր մշակութային զբոսաշրջության վերաբերյալ համեմատական ​​անդրազգային տվյալներ տրամադրելու համար, որոնք հիմք կծառայեն Եվրոպայում մշակութային զբոսաշրջության զարգացումների և միտումների վերլուծության համար: Թեև սա ի սկզբանե նախատեսված էր որպես բավականին սահմանափակ ծրագիր, անդրազգային ծրագրի կազմակերպման և համադրելի տվյալների հավաքագրման և վերլուծության հետ կապված խնդիրները երաշխավորեցին, որ ծրագիրը շատ ավելի դուրս կգա իր սկզբնական շրջանակից:

Assembling a transnational research team from ATLAS institutions in most of the (then) 12 European Community member states posed few problems. At the initial project meeting, however, it soon became clear that differences of culture and language (the Dutch have no word for ’heritage’, for example), had produced very different ideas of what cultural tourism meant. Because we wished to produce something which would be of practical and well as academic value, however, we decided to cut the Gordian Knot and define cultural tourism in both ’conceptual’ and ’technical’ terms. This was perhaps an artificial division, but it did allow us to combine basic data collection with more reflective research on the nature of cultural tourism in different areas of Europe. It also meant that the research could be truly transnational, with common data collection methods applied at a European level, rather than individual national approaches. Hopefully this book reflects our original desire to combine integrated research techniques with the individual national or regional perspectives which are contributed by the transnational research team.

Եվրոպական համայնքի (այն ժամանակ) 12 անդամ երկրների մեծ մասում ATLAS հաստատություններից անդրազգային հետազոտական ​​թիմի հավաքումը քիչ խնդիրներ առաջացրեց: Նախագծի սկզբնական հանդիպման ժամանակ, սակայն, շուտով պարզ դարձավ, որ մշակույթի և լեզվի տարբերությունները (օրինակ, հոլանդացիները «ժառանգություն» բառ չունեն), շատ տարբեր պատկերացումներ են առաջացրել, թե ինչ է նշանակում մշակութային զբոսաշրջությունը: Քանի որ մենք ցանկանում էինք արտադրել մի բան, որը կունենար գործնական և ակադեմիական արժեք, այնուամենայնիվ, մենք որոշեցինք կտրել Գորդյան հանգույցը և սահմանել մշակութային զբոսաշրջությունը թե՛ «հայեցակարգային», թե՛ «տեխնիկական» առումներով: Սա, թերևս, արհեստական ​​բաժանում էր, բայց թույլ տվեց մեզ համատեղել հիմնական տվյալների հավաքագրումը Եվրոպայի տարբեր տարածքներում մշակութային զբոսաշրջության բնույթի վերաբերյալ ավելի արտացոլող հետազոտության հետ: Դա նաև նշանակում էր, որ հետազոտությունը կարող է լինել իսկապես անդրազգային՝ եվրոպական մակարդակում կիրառվող տվյալների հավաքագրման ընդհանուր մեթոդներով, այլ ոչ թե անհատական ​​ազգային մոտեցումներով: Հուսով ենք, որ այս գիրքը արտացոլում է մեր սկզբնական ցանկությունը՝ համատեղելու ինտեգրված հետազոտական ​​տեխնիկան անհատական ​​ազգային կամ տարածաշրջանային հեռանկարների հետ, որոնք ներդրված են անդրազգային հետազոտական ​​թիմի կողմից:

As in all such projects, thanks are due to a large number of individuals and organizations who contributed in different ways to its successful completion. The project would not have been possible without ’pump-priming’ funding from DGXXIII of the European Commission, and I am particularly grateful to Matthais Will and other members of the Tourism Unit of DGXXIII for the advice and encouragement that they have given the project over the years. A large number of people have been involved in the data collection, analysis and other aspects of the project work. Particular thanks must of course go to the project team members who have made written contributions to this book, and who made monumental efforts to produce material according to the specifications and the deadlines. A number of other individuals who worked on the project have not appeared in this book as authors, but have still made an important contribution to the research project. Thijs van Vugt, Luisa Aires, Visi Pareda Herrero and Fred Coalter all helped to organize data collection, and contributed to the original research design. Thijs was also co-author of the original report on which the case study in Chapter 13 is based. The research team at the Centre for Leisure and Tourism Studies at the University of North London, and in particular Janet Bohrer, helped to ensure that the data collation and analysis went as smoothly as was humanly possible. The German cultural tourism company, Studiosus, were kind enough to sponsor the initial presentation of the results of the research at ITB in Berlin in 1993. Particular thanks must go to Klaus Vetter, Marketing Director of Studiosus, who also provided material for the original version of the case study presented in Chapter 9 of this volume.

Ինչպես բոլոր նմանատիպ նախագծերում, այնպես էլ շնորհակալություն ենք հայտնում մեծ թվով անհատներին և կազմակերպություններին, ովքեր տարբեր ձևերով նպաստել են դրա հաջող ավարտին: Ծրագիրը հնարավոր չէր լինի առանց Եվրոպական հանձնաժողովի DGXXIII ֆինանսավորման, և ես հատկապես երախտապարտ եմ Մատթաիս Ուիլին և DGXXIII-ի զբոսաշրջության բաժնի մյուս անդամներին այն խորհրդատվության և խրախուսման համար, որ նրանք տվել են ծրագրին տարիներ։ Մեծ թվով մարդիկ ներգրավված են եղել տվյալների հավաքագրման, վերլուծության և ծրագրի աշխատանքի այլ ասպեկտներում: Առանձնահատուկ շնորհակալություն, իհարկե, ուղղվում են ծրագրի թիմի անդամներին, ովքեր գրավոր ներդրում են ունեցել այս գրքում և ովքեր հսկայական ջանքեր են գործադրել նյութ պատրաստելու համար՝ ըստ բնութագրերի և ժամկետների: Նախագծի վրա աշխատած մի շարք այլ անձինք այս գրքում չեն հայտնվել որպես հեղինակներ, բայց դեռևս կարևոր ներդրում են ունեցել հետազոտական ​​նախագծում: Թիջս Վան Վութ, Լուիզա Այրեսը, Վիսի Պարեդա Հերրերոն և Ֆրեդ Կոլտերը. բոլորն օգնեցին կազմակերպել տվյալների հավաքագրումը և նպաստեցին հետազոտության բնօրինակ ձևավորմանը: Հյուսիսային Լոնդոնի համալսարանի Ժամանցի և զբոսաշրջության ուսումնասիրությունների կենտրոնի հետազոտական ​​թիմը, և մասնավորապես Ջանեթ Բորերը, օգնեցին ապահովել, որ տվյալների համադրումն ու վերլուծությունը հնարավորինս սահուն ընթանան: Գերմանական մշակութային տուրիստական ​​ընկերությունը՝ Studiosus-ը, պատրաստակամ հովանավորեց 1993 թվականին Բեռլինի ITB-ում հետազոտության արդյունքների սկզբնական ներկայացումը։ Առանձնահատուկ շնորհակալություն պետք է հայտնել Studiosus-ի մարքեթինգի տնօրեն Կլաուս Վետերին, ով նաև նյութ է տրամադրել այս հատորի 9-րդ գլխում ներկայացված դեպքի ուսումնասիրության բնօրինակ տարբերակի համար:

This book would probably not have seen the light of day, however, without the work of Carolina Bonink. Carolina worked as a researcher on the project during 1992 and 1993, and was largely responsible for coordinating the data collection process. She also devised the data collection instrument for the survey research, and produced an innovative analysis of cultural tourism in the UK and the Netherlands, which helped to inform many of the chapters produced in this book.

Այս գիրքը, սակայն, հավանաբար չէր տեսնի օրվա լույսը, առանց Կարոլինա Բոնինկի աշխատանքի: Կարոլինան աշխատել է որպես հետազոտող նախագծում 1992 և 1993 թվականներին և հիմնականում պատասխանատու էր տվյալների հավաքագրման գործընթացի համակարգման համար: Նա նաև մշակեց տվյալների հավաքագրման գործիքը հետազոտության հետազոտության համար և մշակեց մշակութային զբոսաշրջության նորարարական վերլուծություն Մեծ Բրիտանիայում և Նիդեռլանդներում, որն օգնեց տեղեկացնել այս գրքում ստեղծված շատ գլուխների մասին:

This electronic version of the original CAB publication excludes the figures produced in the original text, but otherwise is an almost complete version of the original. CAB-ի բնօրինակ հրատարակության այս էլեկտրոնային տարբերակը բացառում է բնօրինակ տեքստում ներկայացված թվերը, սակայն հակառակ դեպքում բնօրինակի գրեթե ամբողջական տարբերակն է:

The word Christmas comes from the Old English term Cristes maesse, meaning “Christ’s mass.”-Սուրբ ծնունդը բառը գալիս է հին անգլերենից Cristes maesse, նշանակում է Քրիստոսի պատարագ։

This was the name for the festival service of worship held on December 25 (January 7 in many Eastern Orthodox or Eastern Rite churches) to commemorate the birth of Jesus. — Այսպես էին անվանում պաշտամունքի փառատոնը դեկտեմբերի 25-ին (հունվարի 7-ին արևելյան ուղղափառ կամ արևելյան ծեսերի շատ եկեղեցիներում), որը նվիրված էր Հիսուսի ծննդյանը։

Although it is accepted that Jesus was born in the small town of Bethlehem a few miles south of Jerusalem, there is no certain information on the date of his birth, not even of the year.- Թեև ընդունված է ասել որ Հիսուսը ծնվել է Երուսաղեմից մի քանի մղոն հարավ գտնվող Բեթղեհեմ փոքրիկ քաղաքում, սակայն նրա ծննդյան ամսաթվի և նույնիսկ տարվա մասին որոշակի տեղեկություն չկա։

One reason for this uncertainty is that the stories of his birth, recorded in the gospels of Matthew and Luke, were written several decades after the event, and those who wrote about it gave no specific dates.-Այս անորոշության պատճառներից մեկն այն է, որ նրա ծննդյան պատմությունները, որոնք արձանագրված են Մատթեոսի և Ղուկասի ավետարաններում, գրվել են դեպքից մի քանի տասնամյակ անց, և նրանք, ովքեր գրել են դրա մասին, կոնկրետ ժամկետներ չեն նշել:

For several centuries the Christian church itself paid little attention to the celebration of Jesus’ birth. The major Christian festival was Easter, the day of his Resurrection. This was understood as his true “birthday” because it was the day of his birth in heaven. Only gradually, as the church developed a calendar to commemorate the major events of the life of Jesus, did it celebrate his birth.- Մի քանի դար շարունակ քրիստոնեական եկեղեցին քիչ ուշադրություն է դարձրել Հիսուսի ծննդյան տոնակատարությանը։ Քրիստոնեական գլխավոր տոնը Զատիկն էր՝ նրա Հարության օրը։ Սա հասկացվում էր որպես նրա իսկական «ծննդյան օր», քանի որ դա նրա ծննդյան օրն էր երկնքում։ Միայն աստիճանաբար, երբ եկեղեցին մշակեց Հիսուսի կյանքի հիմնական իրադարձությունների հիշատակման օրացույցը, այն տոնեց նրա ծնունդը:

The earliest celebrations of the birth of Jesus were often associated with the date of his baptism or his Crucifixion. Some early Christians believed that his death occurred on March 25 and was the same day as his conception. As a result, his birth nine months later would have been December 25. Another early practice involved celebration of his birthday on the date of his baptism, January 6. The day was named Epiphany, meaning “appearance,” the day of Jesus’ manifestation. The Western church, based in Rome, chose December 25. The earliest reference to this date is from the year 221, though it was not then an important date in the calendar. Christmas was celebrated on December 25 in Rome as early as ad 336 according to an ancient Roman almanac.- Հիսուսի ծննդյան ամենավաղ տոնակատարությունները հաճախ կապված էին նրա մկրտության կամ Խաչելության ամսաթվի հետ: Որոշ վաղ քրիստոնյաներ կարծում էին, որ նրա մահը տեղի է ունեցել մարտի 25-ին և եղել է նրա հղիության նույն օրը: Արդյունքում, նրա ծնունդը ինը ամիս անց կլիներ դեկտեմբերի 25-ը: Մեկ այլ վաղ սովորություն ներառում էր նրա ծննդյան օրը նշելը նրա մկրտության օրը՝ հունվարի 6-ին: Օրը կոչվում էր Epiphany, որը նշանակում է «հայտնություն», Հիսուսի դրսևորման օրը: . Արևմտյան եկեղեցին, որը հիմնված է Հռոմում, ընտրել է դեկտեմբերի 25-ը: Այս ամսաթվի մասին ամենավաղ հիշատակումը վերաբերում է 221 թվականին, թեև այն այդ ժամանակ օրացույցում կարևոր ամսաթիվ չէր: Սուրբ Ծնունդը Հռոմում նշվել է դեկտեմբերի 25-ին դեռևս 336 թվականին՝ հին հռոմեական ալմանախի համաձայն։

In the latter half of the 4th century, the Eastern and Western churches adopted each other’s festivals, thus establishing the modern Christian 12-day celebration from Christmas to Epiphany. In some places the 12th day is called the festival of the three kings because it is believed that the three Wise Men, or Magi, visited the infant Jesus on that day, bringing him gifts.-4-րդ դարի երկրորդ կեսին արևելյան և արևմտյան եկեղեցիներն ընդունեցին միմյանց տոները՝ այդպիսով հաստատելով ժամանակակից քրիստոնեական 12-օրյա տոնակատարությունը՝ Սուրբ Ծնունդից մինչև Աստվածահայտնություն։ Որոշ տեղերում 12-րդ օրը կոչվում է երեք թագավորների տոն, քանի որ ենթադրվում է, որ երեք Իմաստունները կամ մոգերը այդ օրը այցելել են մանուկ Հիսուսին՝ նրան նվերներ բերելով։

Today Christmas is more than a one-day celebration or a 12-day festival. In the United States the holiday season begins on Thanksgiving Day and ends on January 1. Sweden starts its celebration on December 13, Saint Lucia’s Day, with a special family breakfast served by the oldest daughter. Festivities in most countries conclude on or before January 6.-Այսօր Սուրբ Ծնունդը ավելին է, քան մեկօրյա տոն կամ 12-օրյա փառատոն: Միացյալ Նահանգներում տոնական սեզոնը սկսվում է Գոհաբանության օրվան և ավարտվում հունվարի 1-ին: Շվեդիան իր տոնակատարությունը սկսում է դեկտեմբերի 13-ին՝ Սուրբ Լյուսիայի օրը, հատուկ ընտանեկան նախաճաշով, որը մատուցում է ավագ դուստրը: Տոնակատարությունները շատ երկրներում ավարտվում են հունվարի 6-ին կամ դրանից առաջ:

The reason for this extended holiday period is that Christmas is no longer only a religious festival. It is also one of the most popular holiday periods for everyone in countries where Christianity has become the dominant religion. Even in Japan, where Christianity is a minority religion, Christmas has become a festive, gift-giving holiday time.-Այս երկարաձգված արձակուրդի պատճառն այն է, որ Սուրբ Ծնունդն այլևս միայն կրոնական տոն չէ: Այն նաև ամենասիրված տոներից է բոլորի համար այն երկրներում, որտեղ քրիստոնեությունը դարձել է գերիշխող կրոն: Նույնիսկ Ճապոնիայում, որտեղ քրիստոնեությունը փոքրամասնության կրոն է, Սուրբ Ծնունդը դարձել է տոնական, նվերներ տալու տոն

et’s go to Swan Lake through Northern Avenue. This is Northern Avenue. It is very wide, isn’t it? Almost all the buildings in this avenue are half empty because the apartments here are very expensive. -Գնանք կարապի լիճ Հյուսիսային պողոտայով։ Սա Հյուսիսային պողոտան է։ Այն շատ լայն է, այդպես չէ՞։ Այս պողոտայի գրեթե բոլոր շենքերը կիսադատարկ են, քանի որ այստեղի բնակարանները շատ թանկ են։

There are firm (brand) shops on both sides of the avenue. Tourists like walking along this avenue. Now we are approaching Swan Lake. Swan Lake is very much like Lake Sevan with its shape. Swans bathe in this lake in summer, and in winter an artificial skating rink opens here. - Պողոտայի երկու կողմերում բրենդային խանութներ են։ Զբոսաշրջիկները սիրում են քայլել այս պողոտայում։ Հիմա մոտիկանում ենք Կարապի լիճ։ Կարապի լիճը շատ նման է իր ձևով Սևանա լճին։ Կարապները լողանում են այս լճում ամռանը, իսկ ձմռանը այստեղ արհեստական սահադաշտ է բացվում։

To the left of Swan Lake is the Opera House with its Freedom Square. This is the heart of Yerevan. The Opera House was designed by Alexander Tamanyan in the 1930-s. According to Tamanyan’s initial design, the Opera House was to have two halls: a summer out-door hall, and a winter hall. — կարապի լճից ձախ կողմում Օպերան է ՝ իր Ազատության Հրապարակով։ ԱյնԵրևանի սիրտն է։ Օպերան նախագծվել է Ալեքսանդր Թամանայանի կողմից 1930 թվականին։ Թամանյանի նախնական նախագծով Օպերային թատրոնը պետք է ունենար երկու դահլիճ ՝ ամառային բացօթյա և ձմեռային դահլիճ։

Later, instead of the summer hall, a big hall of Philharmonie was built and it was named after Aram Khachatryan. The Big Concert Hall after Aram Khachatryan has 1400 seats, and the Opera and Ballet Hall has 1200 seats. In 1937 the design of the Opera House got a gold medal at the World Exhibition of Art in Paris. Like Armenian churches and monasteries, the wall ornaments of the Opera House are bunches of flowers and pomegranates. In front of the Opera House, you can see the monuments to Hovhannes Tumanyan and Alexander Spendiaryan. Alexander Spendiaryan is a great Armenian composer who created the first Armenian opera “Almast” the libretto of which was written on the bases of Tumanyan’s poem ”The Seige of the Tmbouk Castle”. — Հետագայում ամառային դահլիճի փոխարեն կառուցվեց Ֆիլհարմոնիայի մեծ դահլիճը և այն կոչվեց Արամ Խաչատրյանի անունով։ Արամ Խաչատրյանի անվան մեծ համերգասրահն ունի 1400 նստատեղ, իսկ Օպերայի և բալետի դահլիճը՝ 1200 նստատեղ։ 1937 թվականին Օպերային թատրոնի դիզայնը ոսկե մեդալ է ստացել Փարիզի արվեստի համաշխարհային ցուցահանդեսում։ Ինչպես հայկական եկեղեցիներն ու վանքերը, Օպերայի պատի զարդանախշերը ծաղիկների ու նռան փնջեր են։ Օպերայի դիմաց կարող եք տեսնել Հովհաննես Թումանյանի և Ալեքսանդր Սպենդիարյանի հուշարձանները։ Ալեքսանդր Սպենդիարյանը հայ մեծ կոմպոզիտոր է, ով ստեղծել է հայկական առաջին «Ալմաստ» օպերան, որի լիբրետոն գրվել է Թումանյանի «Թմբկաբերդի առումը» պոեմի հիման վրա։

Freedom Square is in front of the Opera House. — Ազատության Հրապարակը Օպերայի թատրոնի դիմաց է:

-Why is this square called “Freedom Square”? — Ինչու՞ է հրապարակը անվանվել «Ազատության Հրապարակ»:

All the anti-government and democratic rallies have been organized here. The Northern side of the Opera House is the entrance to the Big Concert Hall after Aram Khachatryan. There is a monument to him here. -Այստեղ կազմակերպվել են բոլոր հակակառավարական ու ժողովրդավարական հանրահավաքները։ Օպերայի հյուսիսային կողմը Արամ Խաչատրյանի անվան մեծ համերգասրահի մուտքն է։ Այստեղ է նրա հուշարձանը:

The next place of interest which is very close to this place, is Martiros Saryan’s monument. On Saturdays and Sundays, out-door exhibitions and sale of the works by modern artists are held. We only have to cross the Mashtots Avenue. This monument is built of white marble. You can approach these paintings and the artists who are standing beside them. You can ask the prices of these pictures and buy one of them. You can also bargain. — Հաջորդ տեսարժան վայրը, որը շատ մոտ է այս վայրին, Մարտիրոս Սարյանի հուշարձանն է։ Շաբաթ և կիրակի օրերին տեղի են ունենում ժամանակակից նկարիչների աշխատանքների բացօթյա ցուցահանդեսներ և վաճառք։ Մեզ մնում է անցնել Մաշտոցի պողոտան։ Այս հուշարձանը կառուցված է սպիտակ մարմարից։ Դուք կարող եք մոտենալ այս նկարներին և նրանց կողքին կանգնած նկարիչներին։ Կարող եք հարցնել այս նկարների գները և գնել դրանցից մեկը։ Կարող եք նաև սակարկել:

Not far from the monument to Martiros Saryan, you can see a peculiar monument to four men. This monument portrays the heroes of the well-known Armenian film “Men”. Not far from here, the crossing of Sayat Nova and Mashtots Avenues is called The Square of France. In the center of the square, you can see the monument to the famous French painter Jules Bastien-Lepage created by Auguste Rodin. — Մարտիրոս Սարյանի հուշարձանից ոչ հեռու երևում է չորս տղամարդու յուրօրինակ հուշարձան։ Այս հուշարձանը պատկերում է հայկական հայտնի «Տղամարդիկ» ֆիլմի հերոսներին։ Այստեղից ոչ հեռու Սայաթ Նովա և Մաշտոցի պողոտաների խաչմերուկը կոչվում է Ֆրանսիայի հրապարակ։ Հրապարակի կենտրոնում կարելի է տեսնել Օգյուստ Ռոդենի ստեղծած ֆրանսիացի հայտնի նկարիչ Ժյուլ Բաստյեն-Լեպաժի հուշարձանը։

Dark tourism, also known as black tourism or grief tourism, is tourism that is associated with death or tragedy. Dark tourism refers to visiting places where some of the darkest events of human history have unfolded. That can include genocide, assassination, incarceration, ethnic cleansing, war or disaster — either natural or accidental. Every year, millions of tourists around the world venture to some of the unhappiest places on Earth: sites of atrocities, accidents, natural disasters or infamous death. From Auschwitz to Chernobyl, Gettysburg, the site of the Kennedy assassination, visitors are making the worst parts of history a piece of their vacation.

Dark Tourism started to gain academic attention in the early 90s, but it is only recently that it has sparked the interest of the media and the general public. Visitors of dark tourism sites are from a wide socio-demographic group. Motivations stem from educational purposes, the desire to understand past affairs, etc. Whilst other motivations stem from the desire to experience something different or new. Fun factories are essentially play centres. Whilst these are usually associated with children, they can also be aimed at adults. There are, for example, escape rooms which evolve around a dark theme, zombie chases or theatrical activities that all take place in dark fun factories.

Death and tourism.

There’s no straight answer to the question of whether or not dark tourism is ethical. For some, dark tourism feels inappropriate. It can come off as voyeuristic, or exploitative of human suffering.The alternative view is that dark tourism is a tool for education. It can provide an opportunity to engage with history and reflect on tragedy. Often, visiting dark tourism sites makes tragic events feel more “real” which can be humanizing

Tsisernakaberd hill

The memorial was built on Tsitsernakaberd Hill, which symbolizes and embodies the memory of 1.5 million Armenians who fell victim to the first genocide of the 20th century by the Turkish government.
According to legend, this hill got the name «Tsitsernakaberd» from the name of the swallows that live here.

To reach the central part of the complex, visitors pass by the 100-meter-long basalt memorial wall, on which are engraved the Armenian names of more than five dozen large and small cities where the massacre and deportation of Armenians were organized.

The memorial has become a place of pilgrimage, and every year on April 24, hundreds of thousands of Armenian and foreign visitors, official delegations from different countries of the world visit the Armenian Genocide Memorial to pay their respects to the memory of the innocent victims.

Մութ տուրիզմը, որը նաև հայտնի է որպես սև տուրիզմ կամ վշտի տուրիզմ, զբոսաշրջություն է, որը կապված է մահվան կամ ողբերգության հետ: Մութ տուրիզմը վերաբերում է այն վայրերին, որտեղ տեղի են ունեցել մարդկության պատմության ամենամութ իրադարձություններից մի քանիսը: Դա կարող է ներառել ցեղասպանություն, սպանություն, բանտարկություն, էթնիկ զտումներ, պատերազմ կամ աղետ՝ բնական կամ պատահական: Ամեն տարի միլիոնավոր զբոսաշրջիկներ ամբողջ աշխարհում շրջում են Երկրի ամենադժբախտ վայրերով՝ վայրագությունների, դժբախտ պատահարների, բնական աղետների կամ տխրահռչակ մահվան վայրեր: Օսվենցիմից մինչև Չեռնոբիլ, Գետիսբուրգ, Քենեդու սպանության վայր և Նյու Յորքում սեպտեմբերի 11-ի հուշահամալիր, այցելուները պատմության ամենավատ հատվածները դարձնում են իրենց արձակուրդի մի մասը:

Մութ տուրիզմը սկսեց ակադեմիական ուշադրություն գրավել 90-ականների սկզբին, բայց միայն վերջերս է այն առաջացրել լրատվամիջոցների և լայն հասարակության հետաքրքրությունը: Մութ տուրիստական ​​վայրերի այցելուները սոցիալ-ժողովրդագրական լայն խմբից են: Մոտիվացիաները բխում են կրթական նպատակներից, անցյալ գործերը հասկանալու ցանկությունից և այլն: Մինչդեռ մյուս դրդապատճառները բխում են տարբեր կամ նոր բան զգալու ցանկությունից: Զվարճալի գործարանները հիմնականում խաղային կենտրոններ են: Թեև դրանք սովորաբար կապված են երեխաների հետ, դրանք կարող են ուղղված լինել նաև մեծահասակների համար: Կան, օրինակ, փախուստի սենյակներ, որոնք զարգանում են մութ թեմայի շուրջ, զոմբիների հետապնդումներ կամ թատերական գործողություններ, որոնք բոլորն էլ տեղի են ունենում մութ զվարճանքի գործարաններում:

Մահվան և զբոսաշրջության միջև կապը բազմակողմանի է. Ճամփորդական բժշկության ուշադրության կենտրոնում է ճանապարհորդին պատրաստել առողջ ճանապարհորդության և անվտանգ տուն վերադառնալու համար: Այնուամենայնիվ, ճանապարհորդների մահը տեղի է ունենում ճանապարհորդության ընթացքում կամ նպատակակետերում՝ հիվանդության, դժբախտ պատահարների, դժբախտության կամ ճանապարհորդության ընթացքում ձեռք բերված պատճառներից հետո: Նման իրադարձությունները կարող են ներկայացվել որպես դեպքերի ուսումնասիրություն կամ որպես վիճակագրություն, օրինակ՝ արտասահմանում մահացող ազգային զբոսաշրջիկների կամ որոշակի վայրում մահացող այցելուների մասին: Մահը կարող է լինել ճանապարհորդության պատճառ, օրինակ՝ թաղմանը մասնակցելու կամ սիրելիի դիակը վերցնելու համար:

Ուղղակի պատասխան չկա այն հարցին, թե արդյոք մութ զբոսաշրջությունը էթիկական է: Ոմանց համար մութ զբոսաշրջությունն անտեղի է թվում: Դա կարող է թվալ որպես վոյերիզմ կամ մարդկային տառապանքի շահագործում:

Այլընտրանքային տեսակետն այն է, որ մութ զբոսաշրջությունը կրթության գործիք է: Սա կարող է հնարավորություն տալ առնչվել պատմությանը և անդրադառնալ ողբերգությանը ։ Հաճախ մութ զբոսաշրջության վայրեր այցելելը ողբերգական իրադարձություններն ավելի «իրական» է դարձնում, ինչը կարող է մարդկայնացվել:

Հուշահամալիրը կառուցվել է Ծիծեռնակաբերդ բլրի վրա, որը խորհրդանշում և մարմնավորում է 1.5 միլիոն հայերի հիշատակը, ովքեր զոհ գնացին թուրքական կառավարության իրագործած 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությանը:
Ըստ ավանդության՝ «Ծիծեռնակաբերդ» անունն այս բարձունքը ստացել է այստեղ ապրող ծիծեռնակների անունից:

Համալիրի կենտրոնական հատված հասնելու համար այցելուներն անցնում են 100 մետր երկարությամբ ձգվող բազալտե սգո հուշապատի կողքով, որի վրա փորագրված են հայկական՝ ավելի քան հինգ տասնյակ մեծ ու փոքր քաղաքների անուններ, որտեղ կազմակերպվել էին հայերի ջարդն ու տեղահանությունը։

Հուշահամալիրը դարձել է ուխտատեղի, և ամեն տարի՝ ապրիլի 24-ին, հայ և օտարազգի հարյուր հազարավոր այցելուներ, պաշտոնական պատվիրակություններ՝ աշխարհի տարբեր երկրներից, այցելում են Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր՝ իրենց հարգանքի տուրքը մատուցելու անմեղ զոհերի հիշատակին

Sources:

https://www.washingtonpost.com/graphics/2019/travel/dark-tourism-explainer/

Matenadaran 

When foreign guests arrive in Yerevan, they are sure to be taken to the Matenadaran which is one of the most interesting sights in our city. Today we are visiting the Matenadaran. The official name of the Matenadaran is the Mesrop Mashtots Institute of Ancient Manuscripts. In fact, it is one of the largest repositories of ancient manuscripts in the world. 23000 manuscripts and more than 300000 archive documents are kept in this research institute. Many scholars from Iran, Turkey, and Arabic countries come here to study the history of their own countries. 

The Matenadaran building has a unique architectural design. It stands at the head of Mashtots Avenue. There are monuments to Armenian ancient scientists and scholars in front of the building. Mesrop Mashtots’ monument is in the center. He is the creator of the Armenian alphabet. There we can also see the monuments to Movses Khorenatsi, Frik, Mkhitar Gosh, Grigor Tatevatsi, Anania Shirakatsi, and Toros Roslin. 

Մատենադարան
Երբ արտասահմանցի հյուրերը գալիս են Երևան, նրանց անպայման տանում են Մատենադարան, որը մեր քաղաքի ամենահետաքրքիր տեսարժան վայրերից մեկն է: Այսօր մենք այցելում ենք Մատենադարան։ Մատենադարանի պաշտոնական անվանումն է Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտ: Իրականում այն աշխարհի հնագույն ձեռագրերի ամենամեծ պահոցներից մեկն է ։ Այս գիտահետազոտական ինստիտուտում պահվում են 23,000 ձեռագրեր և ավելի քան 300,000 արխիվային փաստաթղթեր: Շատ գիտնականներ Իրանից, Թուրքիայից և արաբական երկրներից գալիս են այստեղ ՝ ուսումնասիրելու իրենց երկրների պատմությունը:

Մատենադարանի Շենքն ունի յուրահատուկ ճարտարապետական դիզայն։ Այն կանգնած է Մաշտոցի պողոտայի սկզբնամասում։ Շենքի դիմաց տեղադրված են հին հայ գիտնականների և էրուդիտների հուշարձանները։ Կենտրոնում Մեսրոպ Մաշտոցի արձանն է ։ Նա հայոց այբուբենի ստեղծողն է ։ Այնտեղ կարող ենք տեսնել նաև Մովսես Խորենացու, Ֆրիկի, Մխիթար Գոշի, Գրիգոր Տաթևացու, Անանիա Շիրակացու և Թորոս Ռոսլինի հուշարձանները ։

The Statue to Davit of Sassoun in Yerevan 

The sculptor of the statue is Yervand Kochar. The statue was erected in 1959. It is in the square just outside the railway station. During the Soviet times, most of the tourists visited Armenia by train, and the first thing that the tourists were attracted by was the statue to Davit of Sassoun. It is magnificent: a giant horseman with huge muscles, a severe look holding a huge sword in the way one holds a big broom or a scythe. The horseman doesn’t seem to be going to kill one man. He seems to be going to sweep away a huge amount of rubbish with a huge broom or mow ripe hay with a huge scythe. The horseman is Davit of Sassoun, the Armenian epic hero who according to the Armenian epic Daredevils of Sassoun, drove Arab invaders out of Armenia. There is a bowl on the rock with water flowing out of it. Yervand Kochar’s idea was to show that Armenians are very patient to an extent but when the bowl of patience is full, Armenians can rebel. And the scythe-like sword is also symbolic denoting that Armenians are not killers, they only sweep away the intruders. This is a genius piece of work. 
Արձանի քանդակագործը Երվանդ Քոչարն է ։ Արձանը տեղադրվել է 1959 թվականին ։ Այն գտնվում է երկաթուղային կայարանի հետևում գտնվող հրապարակում։ Խորհրդային տարիներին զբոսաշրջիկների մեծ մասը Հայաստան էր գալիս գնացքով: առաջին բանը, որ գրավում էր զբոսաշրջիկներին, Սասունցի Դավթի արձանն էր: Այն վեհաշուք է. հսկայական մկաններով հսկա ձիավոր, դաժան հայացքով, որը հսկայական սուր է պահում այնպես, ինչպես պահում են մեծ ցախավելը կամ գերանդին: Ձիավորը, կարծես, չի պատրաստվում սպանել ոչ մի մարդու: Թվում է, թե նա պատրաստվում է հսկայական քանակությամբ աղբ հանել հսկայական ցախավելով կամ հասուն խոտը հնձել հսկայական թեքությամբ: Հեծյալը Սասունցի Դավիթն է, հայկական էպոսի հերոսը, ով, ըստ Հայկական «Սասունի կտրիճները» էպոսի, արաբ զավթիչներին վտարել է Հայաստանից: Ժայռի վրա կա մի գունդ, որից ջուր է հոսում ։ Երվանդ Քոչարի գաղափարն էր ցույց տալ, որ հայերը որոշ չափով շատ համբերատար են, բայց երբ համբերության բաժակը լցվում է, հայերը կարող են ըմբոստանալ: Եվ հյուսի նման սուրը նույնպես խորհրդանշական է ՝ նշելով, որ հայերը մարդասպաններ չեն, նրանք միայն ավլում են անկոչ հյուրերին ։ Դա հանճարեղ աշխատանք է ։

Extreme tourism, also sometimes referred to as shock tourism, is travel that is strongly characterized by a sense of adventure or even physical danger. The “extreme” aspect of this type of tourism may derive from a destination itself or from one or more activities which are engaged in during one’s trip. Extreme tourism may be arranged by the traveler herself or may be coordinated by an adventure travel company. Critics of this type of tourism argue that it may lead to environmental damage.

In some cases, extreme tourism draws its sense of thrill or risk from a destination. Some extreme tourists travel to places that are considered moderately or even extremely unsafe for physical or political reasons. For instance, they may travel to regions that have been affected by nuclear disasters, like the area surrounding the Chernobyl plant in Ukraine, or to countries that are at war. 

Another form of extreme tourism involves traveling to a destination in order to participate in one or more adventurous or potentially dangerous activities. While there are many different extreme activities in which one can participate, most of these activities are physical in nature. For example, an extreme tourist may take a trip which involves cage diving with great white sharks, BASE jumping, or parachuting from a static point such as a skyscraper or cliff, trekking across a desert, or exploring underwater caves

1C STUDENT BOOK

1.28 lisening

1. -B
2. -A
3. -A
4. -C
5. -B
6. -B

1C WORKBOOK

• ring-մատանի
• leggings-
• trousers-Տաբատ
• shirt-վերնաշապիկ
• cap-գլխարկ
• tracksuit-մարզահագուստ
• trainers-սպորտային կոշիկներ
• belt-գոտի
• coat-վերարկու
• dress-զգեստ
• tie-փողկապ
• shorts-շորտ

B

1. -E
2. -A
3. i
4. H
5. F
6. -C
7. B
8. G
9. J
10. D

C

there are some clothes on the bed

there is a chair between the bed and the table

there is a small cup in front of the two jugs —— the table

there is a mirror above the table

6. There’s a mirror above the table.

7. The chair by the bed is under the window.

A What are you doing, Stefan?

B I`m  looking at some paintings online. I want to buy a poster of one for the living room.

A My sister is doing an art course at the moment. Perhaps she can paint something for us.

B Um…perhaps. But look at this one — it’s really beautiful. It’s by Vermeer, and there’s a girl who is wearing  a blue and yellow scarf on her head and a big pearl earring.

A I’m not sure. She isn`t smiling.

B I know, but that makes it more interesting.

A OK. If you like it, order it. My sister can paint something for the dining room.​

Ա Ի՞նչ ես անում, Ստեֆան։

B Ես առցանց նայում եմ որոշ նկարներ: Ես ուզում եմ գնել մեկ պաստառ հյուրասենյակի համար:

A Քույրս այս պահին արվեստի դասընթաց է անում։ Միգուցե նա կարող է ինչ-որ բան նկարել մեզ համար:

Բ Հըմ… երևի: Բայց նայեք այս մեկին, այն իսկապես գեղեցիկ է: Վերմեերի հեղինակն է, և կա մի աղջիկ, ով գլխին կապում է կապույտ և դեղին շարֆ և մեծ մարգարիտ ականջօղ:

A Ես վստահ չեմ: Նա չի ժպտում:

B Ես գիտեմ, բայց դա ավելի հետաքրքիր է դարձնում:

A OK. Եթե հավանեցիք, պատվիրեք։ Քույրս կարող է ինչ-որ բան նկարել ճաշասենյակի համար…

Complete the sentences with the present simple or present continuous of the verbs in the brackets. drink, drive, like, listen, live, rain, sleep, study, wear, work 

 2. Charles always  drives  to work.—— present continuous

3. «Shhhh! The children are sleeping——present  continuous

4. We can’t play tennis today. It is raining———present  continuous

5. Fiona  drinks four cups of coffee every day.——simple present

6. Kathy always wears jeans at home.——present  continuous

7. They can’t come to the movies because they are studying for the exam tomorrow.——-present  continuous

8. My parents lives in a big house.​——simple present

Territory:                                      4,506 km² 
Population:                                 119,873
Center:                                        Kapan
Highest elevation:                       3904m
Lowest evaluation:                      380m
The main branches of economy: industry, agriculture

The regions of the Syunik region are: Gorayk community,
meghri community,
Tegh community,
Goris Community,
Sisian Community,
Community, community,
Tatev Community

The city of Kapan, which is the ministrative center of the region, is considered the sixth largest city in Armenia by population․Sights of the Syunik region -Shaki Waterfall, Tatev Monastery, Alidzor fortress, etc․Tourists are interested with Tatevs rocking column.Column was built in 906.in ancient times, it served as a seismograph: even during the weakest earthquake, the column moved, warning monks and local residents about a natural disaster. According to another version, it was built for defensive reasons. under the roar of the approaching armed cavalry, the ground began to shake, and at this time the pillar was moving.

Syunik is rich in mineral resources: colored metals — copper, molybdenum, zinc, etc., and precious metals — gold, silver, as well as non-metallic mineral resources — building and facing stones, basalt, limestone, marble, granite, gemstones, etc.
The main branches of region industry are mining industry and production of electric energy, as well as agriculture. 
As it’s the republic’s southernmost province, it has a great strategic and economic importance for Armenia. It exports energy resources from Armenia to Iran and other regions. Recently, a new Armenia-Iran pipeline (140km long) has been opened Armenia-Iran motor-road passes through the region.
Tourist Attraction
The region is known with the cultural and historical monuments – Vahanavank monastery (spiritual and cultural center, X-th century), «Shikahogh» state reserve, the largest waterfall of the Lesser Caucasus mountains Shaki waterfall, Tatev monastic complex (IX century) with the famous University from the 13.-14. cc. etc.

PRESENTATION

https://www.canva.com/design/DAFtlVI2bTY/EOX-csCOkqlhR2yAryt5qA/view?utm_content=DAFtlVI2bTY&utm_campaign=designshare&utm_medium=link&utm_source=publishsharelink

Tourism is one of the types of active recreation that a person spends in his free time, the goals are very different: sports, wellness, educational, religious, professional and others. Tourism is aimed at getting acquainted with the peculiarities of other countries, regions, makes a person more resilient and healthy.

During a tourist trip, a person temporarily leaves his familiar environment. A person engaged in tourism is called a tourist, this category does not include people who travel because of a particular profession or are forced

The most popular type of active recreation is the one that relies on cognitive activity, on studying the culture of other people.

Health and wellness tourism

This type of tourism is considered the most beneficial for the body. The species itself was designated only in the 20th century, but people rested on mineral waters before.

Extreme tourism is the most impressive, once you take a chance, you will never forget your trip, you will want to experience similar sensations again.

Everyone can choose the most suitable type of tourism for themselves.