Ժամանակահատված՝ 03.11.23-05.11.23

Մեկնում՝  09:00 Սուրբ Երրորդություն եկեղեցի

Վերադարձ՝ 19:00 Սուրբ Երրորդություն եկեղեցի

Կազմակերպիչ՝ Տիգրան Զոհրաբյան,

Մասնակիցներ՝ Քոլեջի ուսանողներ

Գիշերակացը` Տատ ու Պապի տնակ (գիշերելու է տնակում՝ Դանիել Հակոբյանը), տնտեսական սենյակի կողքի սենյակ (Անի Ավետիսյան, Գայանե Սարգսյան)

Վարորդ՝ 

Մակնիշ, համարանիշ՝

Երթուղի`

Մեկնում ՝ Երևան-Ապարան–Գյուլագարակ–Ամրակից–Լոռի բերդ– Օձի պորտ–Վերին հոռոմայր– Օձուն

Վերադարձ՝ 

Նպատակը՝  Ճանաչել Լոռին իր տեսարժան վայրերով, ձեռք բերել մասնագիտական փորձ։

• 09:00Մեկնում Սուրբ երրորդություն եկեղեցու բակից
• 10:00 Ապարանի գնթունիք ընդմիջում
• 12:00 կանգառ լոռու դենդրոպարկում
• 13:20 սուրբ Նիկոլայ եկեղեցի
• 13:50 այց լոռի բերդ
• 15:10 օձի պորտ ,Արդվի սուրբ Հովհաննես
• 16:30 վերին Հոռոմայր
• 17:00 օձուն b&b հյուրատուն
• Ընթրիք
• երեկոյան զբոսանք

Օր երկրորդ

• 09:00 Վերկաց
• 10:00 նախաճաշ
• մենձ էր քարայր
• Սանահին
• Հաղպատ

1a

• 1blonde
• thin long
• bald

1b

• funny
• friendly
• lazy
• clever
• unkind
• stupid
• shy
• quiet

1c

• bald
• extrovert
• beard, moustache
• like
• thin, overweight
• hard-working
• like, talkative
• smart
• mean

Տնտեսական հարաբերությունները ներկայացնում են երկու և ավելի անձի հարաբերություններ, որոնք կառուցված են փոխշահավետ հիմքի հիման վրա, և նախատեսում են ապրանքի և գումարի փոխանակում։

Արտադրությունը տնտեսագիտության արտադրական հիմքն է։ Տնտեսագիտությունը առաջացել է արտադրությունից։ Այդ իսկ պատճառով, տրամաբանական է համարել, որ ցանկացած տնտեսագիտական վերլուծություն սկսվում է արտադրության ուսումնասիրությունից։ Ցանկացած արտադրության աղբյուր են հանդիսանում արտադրական ռեսուրսները, որոնք առկա են յուրաքանչյուր պետությունում։ Արտադրական ռեսուրսներին են վերաբերվում բնական ռեսուրսները, նյութական ռեսուրսները, սոցիալական ռեսուրսներն ու մտավոր հնարավորությունները, որոնք կարող են նպաստել ապրանքների, ծառայությունների և այլ նյութական արժեքների ստեղծման համար։ Տնտեսագիտության մեջ բոլոր ռեսուրսները բաժանվում են չորս խմբի.

1. Բնական ռեսուրսներ ` այն ամենը, ինչ բնությունը կարող է տալ մեզ արտադրական գործընթացը կազմակերպելու համար։ Բոլոր բնական ռեսուրսները բաժանվում են երկու մասի ` սպառվող և անսպառ։ Սպառվողը իր հերթին բաժանվում է ` վերականգնվող և չվերականգնվող խմբերի։

2. Նյութական ռեսուրսներ ` այն ամենը, ինչ ստեղծված է մարդու աշխատանքի միջոցով և օգտագործվում է արտադրության մեջ։

3. Աշխատանքային ռեսուրսներ ` աշխատունակ բնակչությունը, որը դասվում է երեք սկզբունքներով ` սոցիալ, մասնագիտական և կրթական- մշակութային, ֆինանսական (գումարն ու այլ միջոցները, որոնք կարող են օգտագործվել որպես գումար արտադրական պրոցեսի ժամանակ)։ 

Ռեսուրսներից բացի, տնտեսագիտության մեջ օգտագործվում է ,,արտադրական գործոն,, հասկացությունը։ Արտադրական գործոնները երեքն են.

1. Հողը

Սա ընդհանուր հասկացություն է, որը ներառում է տարածք, բնական հանածոներ, կարող է օգտագործվել գյուղատնտեսական նպատակներով, ձկնաբուծական նպատակներով, հանքարդյունաբերական նպատակներով, և այլն։

2. Կապիտալ

Նյութական և ֆինանսական բոլոր ռեսուրսներն են, որոնք մասնակցում են արտադրությանը։

3. Աշխատանք

Աշխատանքային ռեսուրսների, այսինքն ` բնակչության այն մասն է, որոնք մասնակցում են անմիջապես ապրանքների և ծառայությունների արտադրությանը։ Տնտեսագիտության մեջ դրանք կոչվում են տնտեսապես ակտիվ բնակչություն։

«Ինտուրիստ» — ամենահին խորհրդային և ռուսական տուրիստական ընկերություն է ։ Լրիվ անվանումը ՝ «»Ինտուրիստ»»զբոսաշրջության Եվ ներդրումների արտաքին տնտեսական բաժնետիրական ընկերություն» բաց բաժնետիրական ընկերություն:

Ընկերությունը հիմնադրվել է 12 Ապրիլ 1929

Զբոսաշրջության զարգացման համար 1933 թվականին ԽՍՀՄ-ում օտարերկրյա զբոսաշրջության պետական բաժնետիրական ընկերությունը «Ինտուրիստ» միավորվեց «Հոթել» համամիութենական բաժնետիրական ընկերության հետ և իր տրամադրության տակ ստացավ հյուրանոցների, ռեստորանների և ավտոտրանսպորտի ցանցեր ։

Ամեն տարի աճող «Ինտուրիստի» նյութական բազան Մոսկվայում համամիութենական հասարակության ավտոտրանսպորտի համար առանձին ավտոտնակ կառուցելու անհրաժեշտություն է առաջացրել ։

«Ինտուրիստ» — ն ուներ 27 հյուրանոց (2 778 սենյակ) և 26 ռեստորան ։ Ավտոտրանսպորտն ուներ 334 մեքենա, ։

1936 թվականին ԽՍՀՄ-ում ընդունվել է 13437 արտասահմանցի հյուր, ինչընախապատերազմական  ժամանակաշրջանի համար առավելագույն տարեկան ցուցանիշէր։  «Ինտուրիստի» ստեղծումից ընդամենը 12 տարվա ընթացքում մինչեւ Հայրենական մեծպատերազմի սկսվելը Խորհրդային Միությունում եղել է շուրջ 129 հազար զբոսաշրջիկարտասահմանից

1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից և դրան հաջորդած քաղաքացիականպատերազմից հետո օտարերկրյա զբոսաշրջությունը հազիվ զարգացած էր ԽՍՀՄ-ում.երկիրըհուսահատված էր ռազմական բախումներից և համարում էր կորուստներ, տնտեսությունըգտնվում էր անկման մեջ, արդյունաբերական ձեռնարկությունները և գյուղատնտեսությունըքանդվեց ։  Խորհրդային Միություն էին գալիս Արևմուտքից աշխատողների հազվագյուտպատվիրակություններ, հրավիրվում էին մտավորականներ, որոնցից իշխանությունըգովեստի խոսքեր էր ակնկալում արտասահմանյան մամուլում և գրականությունում, բայց ոչմիշտ էր ստանում դրանք ։ մասսայական և մատչելի զբոսաշրջություն  «Հաղթած սոցիալիզմիԵրկրում» չի եղել։ 

Անցյալ դարի 20-ական թվականների կեսերին Խորհրդային իշխանությունը հասկացավ, որպատերազմի հետեւանքներից ապաքինվելու համար պետք է տնտեսականհարաբերություններ հաստատել կապիտալիստական երկրների հետ.  

ԽՍՀՄ-ում օտարերկրյա զբոսաշրջության կազմակերպման սեփական փորձ չի եղել, ուստիԽորհրդային Միությունը համագործակցության փորձ է ձեռնարկել Բրիտանական Thomas Cook & Son ընկերության հետ, որը գոյություն է ունեցել 19-րդ դարից եւ աշխարհում առաջինտուրօպերատորն էր: ԽՍՀՄ-ում պետք է հայտնվեր ընկերության ներկայացուցչությունը, սակայն բանակցությունները, որոնք տևել են գրեթե երեք տարի ՝ 1925-1927 թվականներին, ձախողվել են, քանի որ չեն կատարվել առանցքային պայմանները ՝ ԽՍՀՄ — ումբրիտանական կողմի մուտքը հակամարտությունների լուծման համար և 5% զեղչզբոսաշրջիկների համար մեծածախ երկաթուղային փոխադրումների համար, որոնքտեղափոխվել են ԽՍՀՄ — ի միջոցով տարանցիկ ճանապարհով:  

Բացի այդ, միջազգային զբոսաշրջային ընկերության մաս դառնալու համար սերվիսըընդունող կողմը պետք է բարձր մակարդակի վրա լիներ, Իսկ Խորհրդային Միությունում այդպահին չկար ոչ հյուրանոցներ, ոչ ռեստորաններ, որոնք համապատասխանում էին Որակիարևմտյան չափանիշներին, ոչ էլ նույնիսկ հարմարավետ հասարակական տրանսպորտ: Այսամենը պետք է ստեղծել զրոյից: 

ԽՍՀՄ աշխատանքի եւ պաշտպանության խորհրդի որոշումն առաջին անգամ «Ինտուրիստ» Գաո-ին ամրագրեց օտարերկրյա պետությունների զբոսաշրջային շուկաներ դուրս գալուիրավունքը եւ նրան թույլ տվեց օտարերկրյա զբոսաշրջիկների ներգրավման համար ԽՍՀՄազգային սահմաններից դուրս բացել իր ներկայացուցչությունները, ինչպես նաեւ «երկրիտարածքում եւ նրա ազգային սահմաններից դուրս ունենալ իր ներկայացուցիչներին, լիազորներին եւ գործակալներին:..». 

Սկզբում ամեն ինչ լավ էր ընթանում.Խորհրդային Միություն էին գալիս հիմնականումաշխատանքային պատվիրակություններ ՝ նայելու տեղի սոցիալիստական կարգին ։  Սրանքցածր հարցումներով զբոսաշրջիկներ էին ։  Երբ հետաքրքրասերների հոսքը սպառվում է, երկիր են գնում ավելի ապահով մարդիկ, ովքեր սովոր են բոլորովին այլ ծառայության. Եվհետո «Ինտուրիստ» դարձել է արտասահմանում հոմանիշ վատ ծառայություն. Զբոսաշրջիկները բողոքել են միջատներից (այդ թվում ՝ «Նացիոնալ» եւ «Անգլետեր» հյուրանոցներում), սենյակներում տաք ջրի եւ զուգարանի թղթի բացակայությունից, վատտրանսպորտից, վատ սննդից, կոպտությունից եւ երկար սպասարկումից: 

«Ինտուրիստի» հաշվետվությունների համաձայն ՝ 1930-ական թվականներին ծառայությունիցդժգոհների թիվը հասել է 95 տոկոսի ։  Դա կրճատել է զբոսաշրջիկների հոսքը եւ ԽՍՀՄ-ըզրկվել է նաեւ անհրաժեշտ արժույթից:

Բեկումնային պահը եկավ 1933 թվականին, երբ «Ինտուրիստը» միավորվեց մեկ այլպետական ձեռնարկության ՝ «Հոթել»ՎԱՈՅԻ հետ ։  Դրանից հետո «Ինտուրիստին» անցանԽՍՀՄ-ի լավագույն հյուրանոցները ՝ մոսկովյան «Նացիոնալ» եւ «Մետրոպոլ», Լենինգրադի»Աստորիա», «Անգլետեր» եւ այլ հյուրանոցներ, որոնք կարող էին համապատասխանելմիջազգային մակարդակին ։  Հյուրանոցներում և ռեստորաններում, որոնք անցել են»Ինտուրիստին», նոր սարքավորումներ են տեղադրել, թարմացրել են ինտերիերը ։  Զբոսաշրջության համար գրավիչ այլ քաղաքներում հյուրանոցներ են կառուցել ՝ հատուկարտասահմանյան հյուրերի համար ։  30 ականների վերջին «Ինտուրիստ»ը կրկին սկսեցօգուտ բերել:

Այդ ժամանակ էլ սկսեց զարգանալ գովազդը։ «Ինտուրիստի» մոտ հայտնվում է խորհրդանիշ ՝թևը, որը ձգվում է երկրագնդի վրայով ։  Պաստառները, որոնք «Ինտուրիստի» համար նկարելեն խորհրդային հայտնի նկարիչները, դարձել են օտարերկրյա քաղաքացիների աչքումԽորհրդային Միության քարոզչության եւ դրական կերպարի ստեղծման մի մասը: Վառ ուգրավիչ պաստառները հիմնականում լուսաբանում էին մշակութային ու առողջարարականհանգիստը։ Արտասահմանցի զբոսաշրջիկներին գրավում էին ոչ թե տեսարժան վայրերը, այլ»հաղթած սոցիալիզմի երկիրը»տեսնելու հնարավորությունը ։  

Օտարերկրացիների համար Մոսկվան հասանելի էր 30-40 կմ շառավղով,որի սսհմաներիցայն կողմ չէին կարող անցնել: Խորհրդային կողմը դա բացատրում էր ռեժիմային օբյեկտների, գաղտնի արտադրությունների և ռազմակայանների առկայությամբ, որոնք չի կարելի տեսնելօտարերկրացիներին ։  

«Ինտուրիստի» աշխատանքի հիմնական նպատակներից է եղել «կապիտալիստականերկրներում հասարակական կարծիքի ձևավորումը հօգուտ ԽՍՀՄ-ի» ։  Դրա համարպատասխանատվությունը, գլխավորապես, դրվում էր զբոսավար-թարգմանիչների վրա, որոնք անմիջականորեն փոխգործակցում էին օտարերկրացի զբոսաշրջիկների հետ ։  

Գիդ-թարգմանիչը դիմավորել է արտասահմանցի զբոսաշրջիկներին և ուղեկցել նրանցԻնքնաթիռ ։  «Ինտուրիստի» աշխատակիցը պետք է ուղեկցեր երկրի հյուրերին ամբողջզբոսաշրջային երթուղու ընթացքում ՝ բոլոր էքսկուրսիաներում և Ուղևորություններում ։  Ինքնուրույն զբոսանքները օտարերկրացիներին խստորեն չեն արգելվել, բայց և չեն ողջունվել։  Էքսկուրսավարը պետք է վերաբերվեր օտարերկրացիներին այնպիսի ուշադրությամբ ուջերմությամբ, որ Բացասական ակնարկներ մարդուն պարզապես անհարմար լիներթողնել:Ավելին, եթե ինչ-որ մեկը ԽՍՀՄ այցելությունից հետո Խորհրդային զբոսաշրջությանփորձի մասին ոչ տեղին տեքստեր էր գրում, նրան հրապարակավ վարկաբեկում էինՌուսաստանում ։  

1935 թվականին Լենինգրադում հայտնվում է արտասահմանյան տուրիզմի ինստիտուտ, որտեղ ուսանողներին պատրաստում էին դառնալ էքսկուրսավար-թարգմանիչներ ։  Բացմանտարում զբոսավարների ֆակուլտետում ընդունվել է 90 ուսանող:  

1936 թվականին հայտնվել է «գլխավոր հրահանգ», որտեղ հավաքվել են բոլոր կանոններըհետ աշխատելու օտարերկրացիների. Այնտեղ գրված էր, թե ինչպես պետք է ուղեկցիթարգմանիչը, ինչպես պետք է վարվի զբոսաշրջիկների հետ: «Հրահանգ» — ը կանոնակարգել էաշխատակիցների որակավորման պահանջները, նրանց պարտականությունները ևծառայությունների արժեքը: Բացի լեզուների իմացությունից, գիդ-թարգմանիչները պետք էշատ լավ հասկանային տնտեսական-քաղաքական հարցերը, իմանային խորհուրդներիերկրի տնտեսական աշխարհագրությունը, ըմբռնված լինեին զբոսաշրջիկների «անհարմար» հարցերին պատասխանելու համար և առավել բարենպաստ տպավորություն ստեղծեինԽՍՀՄ-ի մասին ։  

Էքսկուրսավարներին արգելվում էր թեյավճար վերցնել, իսկ թանկարժեք նվերները պետք էփոխանցվեին բաժնի ղեկավարին.նրանցից Կազմվում էր նվեր հիմնադրամ, որնօգտագործվում էր կարևոր տոների կապակցությամբ:  

«Ինտուրիստի» ողջ գործունեությունը վերահսկվում էր պետանվտանգության մարմիններիկողմից, ուստի յուրաքանչյուր ուղեցույց մշտապես համագործակցում էր КГБի աշխատակցիհետ և յուրաքանչյուր աշխատանքային օրվա ավարտից հետո պետք է հաշվետվություն գրերիր զբոսաշրջային խմբի մասին.Ինչով էին հետաքրքրվում, ինչ էին հարցնում, ինչը կասկածելիթվաց ։ 

Կանանց

Ի հիշողությունների Մարինա Kedrenovskaya, Մոսկվայի ուղեցույց թարգմանիչ, գրում է: 

«Յուրաքանչյուր լեզվական խմբին ներկայացվել է կոնկրետ քեգեբեշնիկ, որի նկատմամբՅուրաքանչյուր ուղեցույց յուրաքանչյուր «Հաճախորդից դուրս գալուց» առաջ պարտավոր էրներկայանալ, որպեսզի հաշվետվություն  գրեր գաղտնի տետրերում եւ համապատասխանհրահանգներ ստանար: «Գաղտնի տետրն» իրենից ներկայացնում էր քառասունութ թերթերովսովորական ընդհանուր տետր, բայց հատուկ ձեւով կարված եւ համարակալված, այնպես, որդրանից անհնար լինի աննկատ պոկել էջը, յուրաքանչյուր գիդն ուներ իր սեփական տետրը ։  

Հյուրանոցներում եւ ռեստորաններում, որոնց պատկանում էր «Ինտուրիստը» անցյալ դարիերկրորդ կեսին բարգավաճում էին խորհրդային քաղաքացու կենցաղի ստվերային կողմերը. ապօրինի արտարժութային գործառնություններ: 

Հաճախ «Ինտուրիստի» ձեռնարկություններում ներմուծված ապրանքները գնել է նրանց իսկանձնակազմը ։  Հատկապես հետաքրքրվում էին տեխնիկայով, ջինսերով, կոսմետիկայով, կոշիկներով, ափսեներով ու ձայներիզներով, արտասահմանյան մաստակով, որոնքհնարավոր չէր գտնել Խորհրդային Միությունում ։ Ֆարցովկայի հետ մեկտեղ հյուրանոցներումեւ ռեստորաններում պարբերաբար մարդկանց են բռնել արժութային անօրինականգործողությունների ժամանակ ՝ ինչպես «Ինտուրիստի» աշխատակիցների, այնպես էլխորհրդային այլ քաղաքացիների: Անօրինական արժութային գործարքների համար, Իտարբերություն ֆարցովկայի, իրավախախտներին կարող էին բանտ նստեցնել մինչեւտասնհինգ տարի ժամկետով ՝ գույքի բռնագրավմամբ, իսկ բացառիկ դեպքերում նույնիսկմահապատիժ էր նախատեսվում ։  

Խորհրդային Միության փլուզումից հետո հսկա, որը վերահսկում էր գրեթե ամբողջ ներգնա ևարտագնա զբոսաշրջությունը ԽՍՀՄ-ում, դարձել է սովորական տուրիստական ընկերություն ։  2010 թվականին» Ինտուրիստը » դարձել է Thomas Cook ընկերության մի մասը, որի հետանհաջող բանակցություններ են ընթացել արդեն մոտ հարյուր տարի առաջ ։

` Vաղբյուր

Հերոդոտոսը երիտասարդ տարիքից պայքարել է իշխող կարգերի դեմ, որի պատճառով հալածվել և ստիպված լքել է հայրենի քաղաքն ու բնակություն հաստատել Սամոս կղզում: Հույն-պարսկական պատերազմների ավարտից հետո տեղափոխվել է Աթենք, շփվել հունական մշակույթի երևելի գործիչների հետ, որոնք համախմբվել էին խոշոր պետական գործիչ Պերիկլեսի շուրջը: Մոտ 10 տարի շրջագայել է բազմաթիվ երկրներում (Սև ծովի ավազանի հունական գաղութներում, սկյութների երկրում, Կողքիսում, Կիպրոսում, Եգիպտոսում, Իտալիայում,  Բաբելոնում, Պարսկաստանում և այլուր), ծանոթացել նրանց ժողովուրդներին ու պատմությանը:
Աթենքում է գրել իր նշանավոր երկը, որն Ալեքսանդրիայի գիտնականները բաժանել են 9 գրքի և պայմանականորեն անվանել «Պատմություն». բովանդակում է հունական աշխարհի և Արևելքի 240 տարվա պատմությունը:
Հերոդոտոսի երկն արժեքավոր նյութեր է պարունակում նաև հայոց պատմության հնագույն շրջանի մասին: Այն առաջին պատմագրական աշխատությունն է, որտեղ հավաստի տեղեկություններ կան Հին Հայաստանի պատմական աշխարհագրության, Հայաստանի վարչաքաղաքական ու տնտեսական վիճակի, հասարակական-քաղաքական հարաբերությունների, զինուժի և այլ բնագավառների վերաբերյալ: Խոսվում է Աքեմենյանների գերիշխանության շրջանում Հայաստանից գանձվող հարկերի, պարսկական բանակի կազմում հայկական զորքի և նրա հանդերձանքի մասին: Ուշագրավ է Հայաստանի և Միջագետքի միջև Եփրատ գետով կատարվող առևտրի նկարագրությունը:
Հերոդոտոսն առաջին պատմիչն է, որ որոշակի ծրագրով է շարադրել համաշխարհային պատմությունը՝ օգտագործելով գրավոր և բանավոր աղբյուրներ, վիմագիր արձանագրություններ, ճանապարհորդությունների ընթացքում հավաքած տեղեկություններ և այլ նյութեր: Պատմիչը բարձր է գնահատել հայրենասիրությունը, որի լավագույն օրինակը համարել է աթենացիներինը:
Հերոդոտոսը նաև աշխարհագրական գիտության հիմնադիրներից է:
Հերոդոտոսի «Պատմությունը» հայերեն է թարգմանել պատմաբան և աղբյուրագետ Սիմոն Կրկյաշարյանը («Պատմություն ինը գրքից», 1986 թ.):

Հերոդոտոսը իր «Պատմության» մեջ տեղեկություններ է հաղորդում նաև հին Հայաստանի և հայ ժողովրդի մասին, որոնք թեև մեծաքանակ չեն, սակայն առանձնակի արժեք ունեն։

Ըստ Հերոդոտոսի՝ հայերը «փռյուգիական վերաբնակիչներ են» (Պատմություն, V, 73), որից կարելի է բխեցնել, թե իբր հայերը ծագում են փռյուգիացիներից։ Թեև ժամանակակից գիտությունը չի արդարացնում այդ եզրակացությունը, սակայն հայոց լեզվի և փռյուգիերենից պահպանված տարրերի համադրումը ցույց է տալիս, որ այդ երկու լեզուներն ազգակից են և թրակերենի հետ կազմել են հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի ճյուղերից մեկը։

Հերոդոտոսը նաև տեղեկություններ է հաղորդում Հայաստանի տարածքի, նրա սահմանների, ներքին կյանքի և առևտրի մասին։

http://publications.ysu.am/wp-content/uploads/2019/06/Artak_Movsisyan.pdf